Normal 0 21
5 VII 1953 r., dokładnie 60 lat temu, zginął w walce z oddziałami UB i KBW ostatni, 7-osobowy patrol niepodległościowego, antykomunistycznego podziemia działający na Mazowszu północnym. Była to grupa por. Wacława Grabowskiego "Puszczyka".
Wacław Grabowski urodził się 10 XII 1916 r. w rodzinie zarządcy majątku Krępa (pow. Mława). W okresie nauki w szkole średniej działał w harcerstwie. Uczestniczył w wojnie obronnej 1939 r. W okresie okupacji niemieckiej był żołnierzem ZWZ-AK w Obwodzie Mława. Służbę w oddziałach partyzanckich rozpoczął już w 1943 r. Służył w Kedywie (Kierownictwo Dywersji) Armii Krajowej i oddziale partyzanckim ppor. Stefana Rudzińskiego "Wiktora". Po wejściu Armii Czerwonej działał w strukturze Ruchu Oporu Armii Krajowej (ROAK) w ramach batalionu "Znicz" dowodzonego przez kpt. Pawła Nowakowskiego "Łysego" (uczestniczył m.in. w udanej akcji 6 czerwca 1945 r. na PUBP w Mławie, w wyniku której uwolnionych zostało 32 więźniów oraz zastrzelonych 4 funkcjonariuszy resortu bezpieczeństwa).
Po rozwiązaniu oddziału w 1945 r. ( tzw. „akcja rozładowywania lasów” Mazurkiewicza-Radosława) zdołał przedostać się do amerykańskiej strefy okupacyjnej w Niemczech. Przez pewien czas służył w polskich Kompaniach Wartowniczych. Stwierdził jednak, iż jego "miejsce jest w Polsce" i powrócił do kraju. Ponownie podjął działalność konspiracyjną, organizując nieduży oddział partyzancki operujący w powiatach Mława, Przasnysz, Działdowo i Ciechanów. Dowodził samodzielnym oddziałem wchodzącym prawdopodobnie w skład 16 Okręgu NZW. Po jego likwidacji nawiązał kontakt z Mieczysławem Dziemieszkiewiczem "Rojem" (zginął 13 IV 1951 r. we wsi Szyszki). Głośnym wyczynem "Puszczyka" było m.in. przebicie się przez zasadzkę bezpieki w październiku 1952 r. w okolicach Konopek (od jego kul padło dwóch oficerów MBP i żołnierz KBW).
Do jesieni 1952 r. ukrywał się w przygotowanym uprzednio bunkrze w powiecie działdowskim, a po jego zlokalizowaniu przez resort bezpieczeństwa przeszedł w okolice Mławy, gdzie do lata 1953 r. "melinował" w kolonijnych gospodarstwach miejscowości Niedziałki (u rodzin: Marianny Jeziorowskiej, Stanisława Adamczyka i Zygmunta Klimaszewskiego). Miejsce ich stacjonowania wydał agent bezpieki (za zdradę wypłacono mu 5000 zł).
Tam też 5 lipca 1953 r. otoczyła ich 1300 osobowa grupa operacyjna KBW. „O godz. 15.00 przystąpiono do operacji okrążając” - informował w sprawozdaniu dowodzący operacją oficer KBW – „/..../ zabudowania w momencie nawiązywania styków 2/ch kompanii zamykający pierścień /..../ banda w sile 7-miu ludzi podjęła ucieczkę w kierunku lasu, gdzie nie widoczna była obstawa dla niej. W tym czasie została nakryta silnym krzyżowym ogniem z broni maszynowej i obstawy i banda widząc, że jest okrążona zajęła stanowiska w życie, przyjmując obronę, jednocześnie wycofując się w kierunku lasu.. W wyniku półtoragodzinnej walki banda została całkowicie zlikwidowana”.
Ostatnimi partyzantami antykomunistycznego podziemia na północnym Mazowszu którzy zginęli w walce byli Kazimierz Dyksiński „Kruczek” oraz Leon Malicki „Zygmunt”. Po wkroczeniu Sowietów byli żołnierzami ROAK (Ruch Oporu Armii Krajowej) a następnie 11. Grupy Operacyjnej NSZ. Wydani przez agenta UB „Kaszuba”, osaczeni, podjęli walkę. Tak opisał to wydarzenie w raporcie skierowanym do naczelnika Wydziału I Departamentu III MBP naczelnik Wydziału III WUBP w Warszawie: „(...) O godz. 17.30 zabudowania agenta „Kaszuby” oraz przyległe budynki należące do sąsiadów agenta zostały okrążone. Do środka weszła grupa szturmowa, która została ostrzelana przez bandytów i obrzucona granatami (...) Bandyci zostali wyparci z budynków na odkryte pole, nie orientując się, że są okrążeni przez obstawę, zostali przykryci ogniem i w tym momencie Malicki Leon ps. ,,Zygmunt”, będąc rannym strzelił sobie w głowę z własnego pistoletu, natomiast bandyta Dyksiński Kazimierz ps. „Kruczek” podłożył pod siebie granat, który eksplodował pozbawiając go życia”. Było to 10 VI 1954 r.
Do dziś nie znamy miejsca pogrzebania ciał ostatnich partyzantów Mazowsza.
Na zdjęciu:
5 VII 1953 - oddział ,,Puszczyka'', od lewej: Henryk Barwiński ,,August'', Kazimierz Żmijewski ,,Jan'', Lucjan Krępski ,,Jastrząb'', Feliks Gutkowski ,,Gutek'', Piotr Suwiński ,,Stanisław'', por. Wacław Grabowski ,,Puszczyk'', Antoni Tomczak ,,Malutki''
---------------------------------------
Stowarzyszenie Solidarność Walcząca Oddział Warszawa